Cumhurbaşkanı Başdanışmanı ve Cumhurbaşkanlığı Hukuk Siyasetleri Konseyi Başkanvekili Mehmet Uçum, Sabah gazetesinde yayımlanan makalesinde Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin kabulünün akabinde başlayan Cumhurbaşkanı’nın misyon mühleti ile ilgili tartışmalara cevap verdi.
Uçum, “Anayasa’nın 101’inci unsurunun 2’nci fıkrasında vazife müddetinin 5 (beş) yıl, devir sayısının 2 (iki) olduğuna ait kararlar 6771 sayılı Kanunla hem TBMM’de hem de Halkoyuyla tekrar kabul edildi. 101’inci husus bu kararı de içerecek biçimde tümden yine yazıldı, değişik hali bir bütün olarak kanunda yer aldı ve yeni formuyla 16 Nisan 2017’de yürürlüğe girdiğini” hatırlatarak “Değişen 101’inci unsurda iki periyot kuralı metin olarak eski karardaki tabirlerin teğe bir birebiri olsa da yasal olarak yeni bir düzenleme kelam mevzusudur. 101’inci hususun değişik kararlarının yeni, eski metinleri tekrar eden kararlarının eski olduğu tezi geçersizdir” dedi.
“CUMHURBAŞKANLIĞI YENİ KAMU HUKUKU STATÜSÜ KAZANDI”
Uçum, 16 Nisan 2017’de yürürlüğe giren Anayasa değişikliğiyle yürütmenin yeni bir kamu hukuku statüsüne kavuştuğunu 6 hususta anlattı: Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanı’na ilişkin. Yürütme organı direkt halk tarafından seçilir. Bakan ve üst seviye atamalarda Cumhurbaşkanı kararı kâfi olur. Cumhurbaşkanı’nın aday gösterilme şartları da değişmiş, Meclis’te kümesi olan partilerin yanı sıra yüzde 5 oy oranına sahip parti ya da partiler ile 100 bin seçmen imzası da kâfi olmuştur. Cumhurbaşkanı yürütme alanına ait asli düzenleme yapabilir. Cumhurbaşkanı eski sistemin bilakis sorumludur.
“ESKİ SİSTEMDEKİ SÜREYİ SAYMAK HUKUKLA BAĞDAŞMAZ”
Uçum, bu nedenlerle iki periyot aday olma hakkı ve iki periyotluk hududun yalnızca ve büsbütün yürütmenin bu yeni kamu hukuku statüsüyle ilgili olduğunu belirterek “Yeni sistemdeki kamu hukuku statüsüne nazaran aday gösterilmemiş ve seçilmemiş, yeni sisteme nazaran tek başına yürütme misyonu ve yetkisi üstlenmemiş, yeni sisteme nazaran asli düzenleme yetkisi kullanmamış, yeni sisteme nazaran sorumlukları belirlenmemiş ve eski sisteme nazaran seçilmiş Cumhurbaşkanının eski sistemdeki vazife mühletini yeni sistemin devrinden saymak en temel hukuk yaklaşımıyla dahi bağdaşmaz” sözlerini kullandı.
“ANAYASA’NIN 8. HUSUSUNA AÇIK TERSLİK OLUŞTURUR”
Uçum, iki periyot ile ilgili adaylık kuralına da dikkat çekti: “İki periyot sonu ve bu mevzudaki istisnalar adaylık kurallarına ilişkindir. Gerçekten karar ‘Bir kimse en fazla iki sefer Cumhurbaşkanı seçilebilir’ biçimindedir. Adaylık koşulları da her sistemin kendi asıllarına nazaran belirlenir. Buna nazaran Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde cumhurbaşkanı adayı olabilmek için anayasada gösterilen özelliklere sahip olmanın yanında daha evvel ‘iki devir tek başına yürütme yetkisi ve vazifesini üstlenmemiş olmak’ gerekir. Öbür deyişle yeni sisteme uygun halde değiştirilmiş olan Anayasa’nın 8’inci unsuruna nazaran iki devir cumhurbaşkanı olmamak gerekir. Hasebiyle Anayasa unsur 8’in yeni haline nazaran üstlenilmemiş bir cumhurbaşkanlığı vazifesine ilişkin mühletin yeni sistemin devrinden sayılması ve adaylığa mahzur görülmesi Anayasa Unsur 8’e açık karşıtlık oluşturur.”
“İSİM TIPKI OLSA DA İKİ FARKLI CUMHURBAŞKANLIĞI VAR”
Literatürde genel olarak başkanlık, yarı başkanlık ve parlamenter sistem olmak üzere 3 başka sistemin olduğunu hatırlatan Uçum, “Buna nazaran güçlü özgün yanları olmasına karşın CHS sonuçta bir başkanlık sistemidir. Bu bağlamda anayasa yapan şayet yeni statünün ismini cumhurbaşkanı değil lider olarak koysaydı hukuken anlamsız olan bu tartışma hiç gündeme gelmezdi. Bu nedenle kanun koyucunun yeni statüye eski ismi koyması da hukuken bir farklılık yaratmaz. İsim birebir olsa da iki başka cumhurbaşkanlığı statüsü vardır. Yeni statünün literatürdeki ismi başkanlıktır. Her statünün devri kendisi için geçerlidir. Bu nedenle eski statünün periyodunu yeni statünün periyodundan saymak Anayasa’nın yoruma bile gerek bırakmayan açık ihlali olur” dedi.
“HER SEFERİNDE YENİLENLER TIPKI AKIBETİ KABULLENMİŞ”
Uçum, “asıl gayenin geçmişteki üzere hileli yollarla Cumhurbaşkanı’nın önünü kesme çabası” olduğunu belirterek yazısını şöyle sonlandırdı: “2023’te yine aday olması halinde, ki olağan şartlarda beklenen budur, Sayın Erdoğan’ın yeni sistemdeki ikinci devrini de kazanacağı çok güçlü bir öngörüdür. Atatürk’ten sonra birinci kere hem Ülke Liderliği durumunu ihya etmeyi başarmış hem de Atatürk’ün Tam Bağımsız Türkiye gayesi konusunda çok büyük bir ilerleme kat etmiş Cumhurbaşkanı Erdoğan karşısında seçimlerde her seferinde yenilenler Sayın Erdoğan’ın aday olması halinde 2023 seçimlerinde de birebir akıbete uğrayacaklarını kabullenmiş görünüyorlar.
“BU ÇEŞİT KUMPASLARIN İŞLEMESİ ARTIK MÜMKÜN DEĞİL”
Demokratik muhalefet yapmak yerine, Türkiye zıddı olan memleketler arası partnerleriyle birlikte kumpas siyasetine istekli yazılanlar, bu sefer de hileli bir yolla hukuku kullanarak ve hukukun üstüne basarak Ülke Önderi’nin önünü kesmeye ve Tam Bağımsız Türkiye gayesini zaafa uğratmaya çalışıyorlar. Toplumsal irade, ülke gerçekliği, dönemsel şartlar ve bu yollara tevessül edenlerin yetersizlikleri gözetildiğinde bu tıp kumpasların işlemesi artık mümkün değildir. Ayrıyeten bu hileli muhalefet biçimine, hukuk içinde bir alan açılması da esasen kelam konusu olamaz.”